Wystawa „Dzieła Utracone” – nie przegap! Wystawa „Dzieła Utracone” – nie przegap!

Od 19 lipca  do 15 sierpnia, w Wojewódzkim Domu Kultury ul. Dolna Marrii Panny 3 w Lublinie będzie można oglądać unikatową wystawę –  „Dzieła utracone – z przeszłości w przyszłość poprzez teraźniejszość”. 19 lipca, o godz. 18-tej, organizatorzy tej ekspozycji ( o nich mowa na końcu informacji), zapraszają na wernisaż. Wstęp wolny!Wystawa malarstwa kopii dzieł, które Polska utraciła w wyniku II Wojny Światowej. Kopie obrazów, wykonane przez znanych artystów malarzy z Polski i z zagranicy.Grabież polskich dóbr kultury w czasie II wojny światowej to w dużej mierze zorganizowana i uprzednio zaplanowana akcja, która rozpoczęła się na długo przed 1 września 1939  r.  Działalność  rabunkowa  była  przeprowadzana  zarówno  przez  III  Rzeszę, jak i Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich, które zagrabiły znaczącą część dzieł kultury i sztuki państwa polskiego i jego obywateli.

Razem z frontem nadciągały specjalne komanda wyszkolone w odnajdowaniu dzieł sztuki.  Kilka  lat  wcześniej  powstały  grupy  skupiające  muzealników,  historyków sztuki, fachowców w swojej dziedzinie, którzy wkrótce założyli z reguły mundury SS. Hitlerowcy  interesowali  się  głównie  sztuką  niemiecką  i  dziełami  najwyższej  klasy. Te  znajdowały  się  w  Muzeum  Książąt  Czartoryskich  ze  słynną  trójcą  arcydzieł da Vinci, Rembrandta i Rafaela.

Niemcy  byli  skrupulatni  w  rabunkowym  rejestrze  i  stąd  wiadomo,  że ukradli i ok. 516 tys. pojedynczych dzieł sztuki o wartości 11,14 mld dol.Po wojnie ze względów politycznych nie oszacowano strat materialnych spowodowanych  przez  okupację  radziecką  w  latach  1939-1941  oraz  rekwizycje  Armii Czerwonej  w  latach  1944-1945.  Wartość  sprzętu  i  mienia  wywiezionego  z  Polski przez wojska radzieckie do 4 lipca 1945 r. obliczono w 2000 r. na 500 mln dol.

Przyjmuje  się,  że  Polska  utraciła  70  procent  dziedzictwa  kulturowego.  Ministerstwo  Kultury  i  Dziedzictwa  Narodowego,  mimo  upływu  80  lat  od  zakończenie  II  wojny  światowej,  nie  ustaje  w  staraniach  dokumentowania,  poszukiwania  i  odzyskiwania polskich strat wojennych. Do tej pory w Katalogu Strat Wojennych udało się uzyskać dane o ponad 63 tys. utraconych obiektów. Jako kraj straciliśmy ok. 2,8 tys. obrazów znanych  europejskich  szkół  malarskich,  11  tys.  obrazów  autorstwa  malarzy  polskich oraz 1,4 tys. wartościowych rzeźb. Niestety to tylko ułamek tego, co nam zagrabiono lub zniszczono.

Wartość  „Portretu  młodzieńca”  Rafaela  Santi  wyceniana  jest  na  kilkadziesiąt milionów dolarów. Wśród  strat  wojennych  znajdują  się  dzieła  wielkich  mistrzów,  m.in.:  Jana  Matejki,  Stanisława  Wyspiańskiego,  Jacka  Malczewskiego,  Wojciecha  Kossaka,  Rafaela  Santi,  Pietera Bruegela, Agostino Carracciego czy Antona van Dycka. Zagrabione w Polsce zabytki oraz dzieła sztuki zostały rozproszone i obecnie znajdują się na całym świecie: w Niemczech, Rosji, Stanach Zjednoczonych, Wielkiej Brytanii, a nawet w Turkmenistanie. Nieliczne z nich wróciły do swoich właścicieli, inne zaginęły bez wieści.

FUNDACJA DZIEDZICTWA KULTURY POLSKIEJ  

Projekt zakłada rekonstrukcję utraconych dzieł sztuki z polskich zbiorów oraz pokazanie  ich  jak  najszerszej  publiczności  np.  na  wystawach,  docelowo  w  specjalnie przeznaczonym do tego miejscu. Prace  zostaną  wykonane  przez  artystów  z  Polski  i  zza  granicy.  W  kolekcji  FDKP  (założonej 16.11.2018) są m.in. obrazy malarzy tworzących w Wielkiej Brytanii i Grecji.

Projekt zakłada skopiowanie nie tylko malarstwa, ale również rzeźby, grafiki i rysunku. Wymiar prac zawsze ma  być  podobny  i  zbliżony  do  pierwowzoru,  ale  nigdy  identyczny  jak  oryginał. Powstała kopia jest wykonana przy zastosowaniu tej samej techniki. Każda z odtworzonych prac posiada sygnaturę autora. Fundacja grupuje artystów, z najlepszym warsztatem technicznym, wyspecjalizowanych w reprodukowaniu dzieł sztuki oraz konserwatorów dzieł sztuki.

Pierwszym krokiem do odzyskania utraconego dzieła sztuki jest rozpowszechnianie jego wizerunku. Chcemy  poszerzać  wiedzę  społeczną  o  utraconych  dziełach  oraz  o  ich  autorach. Zamierzamy  zwrócić  uwagę  ludzi  na  wartość  sztuk  pięknych  oraz  na  ogromne  dziedzictwo  narodowe,  jakie  utraciła  Polska.  Naszymi  działaniami  chcemy  stworzyć pomost pomiędzy przeszłością, a teraźniejszością.

Ekspozycja w Lublinie to już czwarta, po Golubiu-Dobrzyniu i Warszawie (dwukrotnie) wystawa FDKP. Zaprezentowanych zostanie piętnaście obrazów i jednąagrafika utracona przez Rzeczpospolitą podczas II wojny światowej.

Na wystawie znajdą się kopie obrazów: Franciszka Ejsmonda, Rafaela Santi, Aleksandra Gierymskiego, Maurycego Gottlieba, Ambrożego Mieroszewskiego, Władysława Czachórskiego. Marcello Bacciarellego, Anthony’ego van Dycka, Tadeusza Pruszkowskiego, Eduarda von Grütznera, Władysława Lama, Józefa Chełmońskiego, Romualda Chojnackiego, Antoine Pesne, Juliusza Kossaka oraz grafika Albrechta Dürera. W projekcie wzięli udział: Sylwia Janowska, Aleksandra Pędzisz, Arkadiusz Siarkowski, Tomasz Jaxa Kwiatkowski, Łukasz Piotr Towpik, Ewa Jasek, Mariusz Zdybał oraz Aga Potrzebnicka.

Fundacja podjęła się bardzo trudnego zadania, nierzadko okupionego pracą wręcz detektywistyczną, jak nazwał ją Mariusz Zdybał jeden z autorów kopii. W dokumentacji zagubionych dzieł brakuje wielu informacji. Dobrych kolorowych fotografii i opisów prac. Dysponujemy jedynie szczątkami informacji o tym, jak dany obraz mógł wyglądać. Tym bardziej chapeau bas przed Naszymi artystami, którzy podjęli się tego niezwykle trudnego zadania.

Podziękowania należą się też m.in. Muzeum Narodowemu w Warszawie, Poznaniu i Gdańsku za pomoc przy zbieraniu dokumentacji potrzebnej do rekonstrukcji prac.
To, co zobaczymy na wystawie w Wojewódzkim Ośrodku Kultury w Lublinie to jakby możliwość wejścia do świata, który został nam zabrany, zagrabiony (często bezpowrotnie) i zapomniany, a był naszą własnością, jakże piękną i wyjątkową. To jedyna taka okazja, aby wręcz namacalnie zmierzyć się z historią.

Organizatorzy wystawy maja ogromną nadzieję, że ich działania przyniosą kolejne owoce a przede wszystkim przyczynią się do odzyskania zagrabionych dzieł.

Inicjator i Organizator główny: Fundacja Dziedzictwa Kultury Polskiej. Ponadto: Wojewódzki Ośrodek Kultury w Lublinie oraz Fundacja Kulturalno-Artystyczna Testudo